آشنایی با وب 3 – Web 3

در حال حاضر تقریبا تمام اینترنت در تسخیر شرکت‌های بزرگی است که همه اطلاعات ما را در اختیار دارند و از آن برای منافع خود استفاده می‌کنند. ولی با آمدن وب ۳ یا همان اینترنت غیرمتمرکز می‌توانیم کنترل مجدد اطلاعات خود را به دست آوریم و از حریم خصوصی خود بهتر محافظت کنیم. وب ۳ سومین نسل اینترنت است. در این فضا کامپیوترها در یک شبکه غیر متمرکز مبتنی بر بلاک چین به هم متصل شده و برای ارتباط با یکدیگر به یک دیتا بیس مبتنی بر سرور وابسته نیستند.

وب ۳ چیست؟

اما وب ۳ دقیقا چیست؟ در حالت کلی وب سه به عنوان سومین و جدیدترین فاز تکامل اینترنت شناخته می‌شوند. تقریبا هر ده سال یک بار اینترنت وارد فاز جدیدی می‌شود. از طرفی هیچ موجودیت کنترلی پیش از این فازها وجود ندارد یا هیچ مسیر جهانی برای تبدیل وب ۱ به وب ۲ وجود نداشت و این دوره‌های مختلف بر اساس ماهیت محتوایی اینترنت شناخته می‌شوند. به بیان ساده، سه فاز وب را می‌توان به این صورت خلاصه کرد:

• وب ۱: استاتیک
• وب ۲: داینامیک
• وب ۳: غیر متمرکز

وب ۳ گذار از وب داینامیک به وب غیر متمرکز است. در وب ۳ داده‌ها تحت مالکیت موجودیت‌ها یا سازمان‌های متمرکز قرار ندارند. علاوه بر این وب ۳ متمرکز بر بهبود قابلیت‌های بک اند است. یکی از امکانات عصر وب ۳ ظهور dApp یا اپلیکیشن‌ غیر متمرکز (decentralized applications) است.

وب ۳ گامی جدیدی در تکامل اینترنت است که هدایت و کنترل وب را در دستان کاربر قرار می‌دهد. این تمایز به واسطه‌ی فناوری‌های جدیدی مثل بلاک چین حاصل می‌شود که عملکرد شبکه به عنوان سیستمی نظیر به نظیر (P2P) را میسر می‌سازد.

پیشرفت‌های حاصل‌شده به لطف بیت‌کوین و اتریوم و دیگر اپلیکیشن‌های مبتنی بر بلاک چین نشان می‌دهند کاربران می‌توانند وارد تراکنش‌های P2P شوند، پروژه‌هایی در مقیاس جهانی توسعه بدهند و حریم خصوصی خود را به‌طور کامل کنترل کنند. در وب ۳، شرکت‌های کلان‌داده و غول‌های فناوری دیگر نمی‌توانند با داده‌های خصوصی کاربران تجارت کنند یا منابع اطلاعاتی را به انحصار خود دربیاورند.

وب ۳ چگونه کار می‌کند؟

احتمالا هنگام خرید آنلاین با پیشنهاد خرید محصولات مشابه روبه‌رو شده‌اید. در این موقعیت وب‌سایت از رفتار مشتری می‌آموزد و پیشنهادهایی بر همان اساس به او نشان می‌دهد. وب ۳ هم از مکانیزم‌های یادگیری و اپلیکیشن‌های مشابهی به شیوه‌ای پالایش‌شده استفاده می‌کند. به بیان ساده، اینترنت از رفتار شما می‌آموزد و با پیشنهادها محتوایی متناسب با نیازها، جستجوها و فعالیت‌هایتان به شما پاداش می‌دهد.

کاربرد وسیع فریم‌ورک‌های P2P یکی از شاخصه‌هایی اصلی است که وب ۳ را از نسخه‌ی قدیمی‌تر آن یعنی وب ۲ متمایز می‌کند. این جنبه شامل تمام کاربردهای اینترنت می‌شود. برای مثال:

به جای استفاده از گوگل درایو یا دراپ‌باکس برای ذخیره‌سازی، توزیع و اشتراک‌گذاری فایل‌ها از سرویس‌هایی مثل Storj ،Siacoin ،Filecoin یا IPFS استفاده خواهید کرد. همچنین ممکن است به جای برقراری ارتباط از طریق واتساپ، زوم یا اسکایپ از پلتفرم‌هایی مثل‌ Status استفاده کنید.

فیسبوک و توییتر به نظر ابدی می‌رسند؛ اما طولی نمی‌کشد که شاهد شکل‌های جدیدی از شبکه‌های اجتماعی مثل Steemit ،Hive یا Alaska خواهیم بود. حتی گوگل کروم هم اولویت جهانی خود را به مرورگرهایی مثل Brave واگذار خواهد کرد که امنیت بیشتری ارائه می‌دهد.

تمام جایگزین‌های سرویس‌های کنونی کنترل کاربر بر داده‌هایش را افزایش خواهند داد و به بهبود پروتکل‌های امنیتی، بی‌نام بودن و پیشگیری از سوءاستفاده‌ی سازمان‌های فناوری از داده‌ها یا کنترل کامل آن‌ها بر اطلاعات یا خدماتی مشخص کمک خواهد کرد.

اینترنت غیر متمرکز با IPFS

IPFS مخفف سیستم اشتراک‌گذاری فایل توزیع‌شده‌ و نظیر به نظیر است. IPFS از طریق یک سرور مرکزی یا URL به اینترنت دسترسی ندارد؛‌ بلکه از طریق همتایانی در شبکه‌ی IPFS سراسر جهان به محتوا دسترسی دارد. دستگاه‌های مختلفی که از IPFS استفاده می‌کنند در یک شبکه‌ی بزرگ توزیع‌شده به عنوان گره در نظر گرفته می‌شوند و امکان دسترسی به محتوا از گره‌های محلی را به جای سرورهای ریموت می‌دهند. علاوه بر این IPFS از آدرس‌دهی محتوا استفاده می‌کند؛ به این معنی که به دنبال موقعیت مکانی نیست بلکه به جستجوی محتوایی خاص می‌پردازد.

IPFS دارای مزایای متعددی برای ساخت اپلیکیشن‌های وب ۳ و اپلیکیشن‌های غیر متمرکز است. برای مثال پاسخگویی اینترنت را افزایش می‌دهد؛ چرا که از یک سرور متمرکز و واحد اطلاعات را واکشی نمی‌کند. در نتیجه سانسور کردن اینترنت یا پیشگیری از اشتراک‌گذاری اطلاعات دشوارتر می‌شود. علاوه بر این، چنین شبکه‌ی غیر متمرکزی می‌تواند به شکل چشمگیری تأخیر را کاهش بدهد. وقتی محتوا را به جای سروری دوردست از گره‌ای محلی دریافت می‌کنید، زمان بارگذاری هم طبیعتا کوتاه‌تر می‌شود.

 چرا به وب ۳ نیاز داریم؟

نیاز فزاینده‌ای برای تمرکززدایی از اینترنت و تبدیل آن به سیستمی توزیع‌شده از کامپیوتر‌ها وجود دارد که به‌صورت مستقیم و ایمن با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. در اواسط دهه‌ی ۲۰۱۰، کسب‌وکارهای بزرگ و سازمان‌های سیاسی از داده‌های شبکه‌های اجتماعی استفاده کردند. حتی قبل از رسوایی کمبریج آنالیتیکا، صنایع بزرگی در سراسر جهان به جمع‌آوری و مبادله‌ی داده‌های شخصی کاربران اختصاص داشتند.

کاربران اینترنتی متوجه شدند اطلاعات ارزشمندشان به‌راحتی در دسترس کانال‌های شبکه‌ی اجتماعی، خرده‌فروشان آنلاین و سرویس‌های سرگرمی قرار دارند. سازمان‌های بزرگی مثل گوگل، فیسبوک، توییتر و آمازون امروزه از داده‌های هویتی کاربران، داده‌های موتورهای جستجو، عادت‌های مرور و اطلاعات خرید برای تأثیر بر رفتار آنلاین و آفلاین کاربران استفاده می‌کنند.

مزایای وب نسل سوم

با توجه به این که هنوز بسیار زود است که در مورد مزایا و معایب وب 3 با قاطعیت صحبت کنیم، اما برخی از ویژگی‌های بارز آن عبارتند از:

• عدم نیاز به نهاد مرکزی کنترل کننده: با حذف نهادهای کنترل کننده، امکان کنترل اطلاعات کاربران و یا سانسور آن‌ها وجود نخواهد داشت.
• حفظ مالکیت اطلاعات کاربران: با توجه به اینکه اطلاعات کاربران دارای امنیت رمزنگاری است، امکان استفاده از آن‌ها توسط بازاریابان و تبلیغات کنندگان وجود نخواهد داشت. در واقع، کنترل کامل اطلاعات در اختیار خود کاربران خواهد بود و مطابق با صلاحدید خود می‌توانند آن‌ها را به اشتراک بگذارند.
• اجرای برنامه‌ها بر روی تمام دستگاه‌ها: در حال حاضر بسیاری از برنامه‌ها قابلیت اجرا روی تمام سیستم عامل‎‌ها را ندارند، در حالی که نسل سوم وب، به برنامه‌ها این امکان را خواهد داد تا بدون توجه به نوع دستگاه و هیچ‌گونه هزینه اضافه‌ای، روی سخت افزارهای مختلف اجرا شوند.
• رفع نیاز کاربران در سریع‌ترین زمان ممکن: با اتصال محصولات بیشتر به اینترنت، مجموعه بزرگی از داده‌ها جمع آوری می‌شوند. این داده‌ها برای تجزیه و تحلیل در اختیار الگوریتم‌ها قرار می‌گیرند، تا اطلاعات دقیق‌تری برای رفع نیاز کاربران فراهم کنند.
• کاهش هک و سرقت اطلاعات کاربران: از آنجایی که اطلاعات به صورت غیر متمرکز هستند و در یک‌جا نگهداری نمی‌شوند، هکرها برای برای هک و سرقت اطلاعات، باید کل شبکه را از کار بیاندازند که عملا امکان پذیر نیست.

جمع بندی

سیر تکامل اینترنت تا به امروز راه زیادی را پیموده و قطعا در آینده نیز به حرکت در این مسیر پر فراز و نشیب ادامه خواهد داد. اما با وجود حجم وسیعی از اطلاعات که هر لحظه هم بر حجم آن افزوده می‌شود، وب نسل سوم یا همان وب 3 – Web 3، تجربه‌ای بسیار با کیفیت‌تر را برای کاربران فراهم خواهد کرد. کاربران با در دست گرفتن کنترل اینترنت به جای شرکت‌ها، اختیار بیشتری بر روی اطلاعات خود خواهند داشت.

منابع:زومیت/اکسکوینو/فینمگ